Vergeten icoon: journalist Annemarie Schwarzenbach

Enerzijds verscheen ze strak in pak, anderzijds kleedde ze zich bohemian. Als stijlicoon belichaamde ze eenvoud in de meest mooie androgyne vorm. Een simpel shirt op een broek in een tijd waarin dit voor vrouwen niet gepast was. Dit is het indrukwekkende verhaal van Annemarie Scharzenbach.

Op vierendertig jarige leeftijd overleed Annemarie Scharzenbach na een fietsongeluk. Ze was hoogsensitief, slim, welopgevoed, wereldwijs maar ook ernstig verslaafd aan drugs en zelfdestructief. Ze had geen idee wie ze was, kampte met psychoses en depressies en ondernam enkele zelfmoordpogingen. Annemarie was een telg uit een zeer rijke familie van industriëlen in Zürich en groeide op in een wereld van luxe. Verdere ingrediënten in haar roerige leven waren onder andere: een dominante, lesbische moeder, haar eigen lesbische liefdesrelaties en affaires, een hechte vriendschap met Klaus en Erika Mann, een afkeer tegen fascisme en een mislukt huwelijk met een Franse homeseksuele diplomaat. Reizen noemde ze “vertrekken zonder doel” en dat deed ze dan ook het liefste. Op haar vierentwintigste vertrok ze voorgoed vanuit Zwitserland naar het ondergrondse Berlijn om daar haar eerste boek te schrijven. Hier kwam ze in contact met andere lesbiennes en voor het eerst gaf ze openlijk toe dat ze op vrouwen viel.

foto

Ze werd omarmt door velen door haar charisma en was een geliefd onderwerp voor fotograven. Op foto’s deed ze het goed en ze zag er altijd cool uit. Meestal met een strakke zelfverzekerde blik alsof het haar allemaal niet kon schelen. Haar stijl was androgyn in een tijd waarin vrouwen rokken hoorde te dragen. Ze weigerde om te leven met deze traditionele voorschriften en bevrijdde zichzelf. Annemarie deed précies wat ze zelf wilde en was een feminist in een tijd waarin het woord nog niet bestond. Ze ontdekte verschillende landen, schreef acht boeken en meer dan driehonderd artikelen. Niet alleen stond ze voor de camera, ze kroop er ook zelf achter en maakte meer dan 5000 foto’s. Lang was ze vergeten, veel van haar werk werd vernietig maar ze was te bijzonder om te vervagen.